Banner

Kolka niemowlęca – czyli płacz i niepokój noworodka i niemowlęcia, pojawiające się codziennie mniej więcej o tej samej porze, trwające mniej-więcej tak samo długo dotyka ok. 2– 20% dzieci w pierwszych miesiącach ich życia1,

Wpis aktualny 2025

Dzieci te są zdrowe i nakarmione i tak naprawdę nic innego im nie dolega. Bardzo często ten płacz i niepokój są interpretowane przez rodziców, jako problemy z karmieniem czy problemy zdrowotne brzuszka. Nie jest to związane z karmieniem piersią i nie powinno być w kontekście sposobu karmienia rozpatrywane.

Termin kolka jest używany w odniesieniu do niemowląt i opisuje niemowlę, które ma niewyjaśnione napady rozdrażnienia i płaczu przez dłuższy czas, często o tej samej porze dnia (zwykle wieczorem ale nie tylko), we wczesnych miesiącach życia. Niemowlę zwykle podciąga nogi jakby z bólu i ma zaczerwienioną lub zarumienioną twarz. Stwierdzono, że kolka niemowlęca występuje w równym stopniu u niemowląt karmionych piersią i mieszanką.2

Kryteria rzymskie IV diagnozy kolki:3

  • Dziecko ma mniej niż 5 miesięcy w momencie kiedy objawy się pojawiają i potem ustają
  • Nawracające i przedłużające się okresy płaczu niemowlęcego, rozdrażnienia zgłaszane przez opiekunów, które występują bez oczywistej przyczyny i którym opiekunowie nie potrafią zapobiec ani ich rozwiązać.
  • Nie występuje: brak przyrostów i wzrastania oraz zaburzeń prawidłowego rozwoju, dziecko nie ma gorączki i nie jest chore

Rozdrażnienie dziecka w tym kontekście odnosi się do przerywanej, niespokojnej wokalizacji i jest zdefiniowane jako „[zachowanie], które nie jest do końca płaczliwe, ale obudzone dziecko nie jest zadowolone”. Niemowlęta często oscylują między płaczem a rozdrażnieniem, dlatego te dwa objawy są w praktyce trudne do rozróżnienia4. Objawy kolki niemowlęcej są na ogół znacznie poważniejsze niż normalne rozdrażnienie.5

Szczególnie często rodzice obserwują lub zgłaszają u dziecka:

  • płacz lub krzyk, przez okres 3-4h.
  • Najczęściej ma to miejsce między 18:00 a 22:00.

W tym czasie możesz zaobserwować:

  • częste karmienie
  • częste odrywanie się od piersi z krzykiem/płaczem, często określane jako „objaw bólu brzuszka”
  • odrywanie się od piersi, żeby zapłakać i znów do niej się przystawić
  • płacz i krzyk przy próbie odłożenia
  • zgłaszanie się do piersi mimo braku chęci ssania piersi

Zachowania te często sprawiają, że mama czuje się niekompetentna w opiece nad dzieckiem, wątpi w wartość swojego mleka, jest przekonana że coś zjadła a maluszek ma okropne bóle brzuszka spowodowane np. chorobą lub alergią, lub że dziecko nie chce pić lub nie lubi być przy piersi. Objawy kolki związane z patologią lub chorobą dotyczą jednak tylko ok. 5% kolkujących niemowląt6

Najczęściej tymi niefizjologicznymi przypadkami są: zapalenie dróg moczowych, jak najczęściej występująca choroba, zapalenie ucha środkowego, szczelina odbytu, późne objawy głodu, ścisłe godziny karmienia zamiast karmienia na żądanie, stosowanie nikotyny przez mamę lub tatę, podawanie herbatek ziołowych lub soków lub innych płynów poza mlekiem mamy, refluks, alergia na białko mleka, przepuklina lub jakiś uraz lub szybki wypływ pokarmu.

Patogeneza kolki nie jest do końca poznana.

Istnieją przesłanki co do trzech mechanizmów kolki niemowlęcej, które są związane z przejściową niedojrzałością funkcji układu pokarmowego7. :

  • związane są z funkcjami jelitowo-wątrobowymi i homeostazą kwasu żółciowego,
  • motoryką przewodu pokarmowego
  • mikrobiomem okrężnicy.

Badania współcześnie opierają się na zależnościach w zakresie osi jelito-mózg jako na kluczowej w rozwikłaniu zagadki kolki.

Przede wszystkim przy niepokojach związanych z kolką należy wykluczyć w/w przyczyny chorobowe. Kolejnym krokiem u dzieci, u których nie wykryto żadnej patologii chorobowej jest wsparcie… emocjonalne dla rodziców, edukacja w zakresie fizjologicznego zachowania się noworodka i niemowlęcia.

Czerwone flagi, na które należy zwrócić uwagę, mogące sugerować infekcję lub poważną chorobę, to między innymi (ale nie ograniczające się do tych): gorączka, nadmierna senność, apatia i zmiany w zachowaniu, problemy z przyrostami, wymioty (zwłaszcza chlustające, żółciowe lub krwiste), przewlekła biegunka oraz obecność krwi lub dużej ilości śluzu w stolcu. Do innych alarmujących objawów należą: silne wzdęcie, powiększanie się obwodu brzucha i jego tkliwość. Należy także zwracać uwagę na trudności w karmieniu, takie jak dysfagia (problemy z połykaniem) czy odynofagia (ból przy połykaniu), a także na wysypkę skórną, objawy alergii, drgawki, uwypuklone ciemiączko, uporczywy kaszel, chrypkę oraz bezdechy.

Dowodów naukowych na stosowanie simetikonu lub dimetikonu, kropelek z laktazą, herbatek przeciwkolkowych czy homeopatii jest mało i zwykle takie interwencje nie są skuteczne.

Noszenie dziecka, przytulanie go i pocieszanie są jak najbardziej prawidłowym postępowaniem w sytuacji wystąpienia kolki niemowlęcej. Nie powinno zostawiać się tak małego dziecka, żeby płakało w samotności. Reagowanie na płacz dziecka i bliska obecność poprawia kompetencje rodziców oraz pomaga uczyć się wskazówek jakie daje nam dziecko. Nawet pozornie nieefektywne reakcje rodzica jak noszenie i pocieszanie nieprzynoszące skutku, są dla dziecka lepsze i istotniejsze niż pozostawianie go samego kiedy płacze.[efn_note]Breastfeeding and Human Lactation 6th Edition by Karen Wambach 2019[/efn_note]

Eliminacja mleka krowiego z diety mamy nie ma także silnych dowodów naukowych na skuteczność w walce z kolką. Może ona pomóc jedynie u dzieci z alergią na BMK.

NORMALNYMI uczuciami jakie mogą się pojawić są:

  • frustracja,
  • strach,
  • poczucie porażki,
  • gniew.

Rodzice w tym krytycznym okresie potrzebują ogromnego wsparcia, edukacji na temat NORMALNEGO zachowania niemowląt, a mamy karmiące piersią przestrzeni i czasu na regenerację fizyczną i emocjonalną, którą mogą uzyskać dzięki nieoceniającemu zaangażowaniu ojca dziecka lub w przypadku jego nieobecności innej bliskiej osoby.

Niektóre badania sugerują także, że występowanie kolki jest powiązane z migrenami i czasem nazywane są migreną niemowląt. Nie jest jednak do końca zbadana korelacja między tymi przypadłościami, ale wydaje się być ścieżką dla przyszłych badań.8

Niektóre badania sugerują, ze migreny u rodziców zwiększają ryzyko kolki u dziecka. Badania te też wymagają dalszej oceny9 10 11

Na te – skądinąd, w pewnym sensie, fizjologiczne zachowanie dziecka – często rodzice otrzymują zestaw porad, jakie środki wybrać żeby „wyleczyć” kolki. Leki stabilizujące ruchy jelit, leki „zbierające gazy” i inne.

A co tak naprawdę może działać na skrócenie czasu płaczu i niepokoju małego dziecka w pierwszych miesiącach życia?

Zobaczmy co na ten temat mówią najnowsze badania i metaanalizy

W 2018 roku przegląd badań12 wyciągnął wnioski, że dowody na skuteczność modyfikacji diety w leczeniu kolki niemowlęcej są nieliczne i obarczone znacznym ryzykiem błędu w badaniach. Nieliczne dostępne badania miały małe rozmiary próbek, a większość miała poważne ograniczenia.

W oparciu o dostępne dowody autorzy nie rekomendowali żadnej interwencji i zauważyli, że temat wymaga dalszych badań.

Wyniki metaanalizy z 2019 13 roku wykazały, że zarówno probiotyki u niemowląt karmionych piersią, jak i terapia manualna mogą skrócić czas płaczu.

Terapia manualna w badaniu była określana jako terapia  w przeważającej mierze (ponad 75%) oparta na dotyku, prowadzoną przez wyszkolonego i zarejestrowanego terapeutę manualnego, takiego jak kręgarz, osteopata, lekarz osteopata, fizjoterapeuta osteopata lub fizjoterapeuta.

  • Probiotyki u dzieci karmionych piersią (ale nie mieszanką) w metaanalizie przyczyniały się do skrócenia płaczu od 36 do 76 minut. Szczególnie korzystny jest szczep Lactobacillus reuteri
  • Terapia manualna miała nieco słabszy, ale nadal znaczący efekt: 25-65 minut mniej płaczu

Obie te interwencje w metaanalizie nie wykazały działań niepożądanych i zostały ocenione jako interwencje niskiego ryzyka.

Aż pięć przeglądów potwierdziło brak różnicy lub pogorszenie objawów po zastosowaniu symetykonu. Symetykon to słynne kropelki na kolki! Z badań wynika – już od wielu lat – że nie działa on na kolki w sposób który skraca płacz dziecka. Badanie na które często powołują się producenci leków z Symetykonem „Simethicone is effective and well tolerated in the treatment of infantile colic: An observational study” z 2004 roku (!sic) nie zostało przeze mnie odnalezione (w 2025 roku też nie), ale też jest badaniem obserwacyjnym, nie metaanalizą ani przeglądem systematycznym no i co najważniejsze – jest stare.

Różnorodność metod na kolkę niemowlęcą wg autorów badania14 wynika z desperacji rodziców i braku zrozumienia źródeł kolki. W większości przypadków kolka mija  samoczynnie. Kolka niemowlęca ma charakter samoograniczający się, a zrozumienie, jakie są jej objawy i w jaki sposób możemy pomóc dziecku nadal wymagają badań.

W 2019 roku ukazało się podsumowanie Cochrane dotyczące kolki15 Stwierdzono, że istnieją ograniczone dowody na to, że probiotyki podawane profilaktycznie są bardziej skuteczne w zapobieganiu kolce niemowlęcej niż placebo lub brak interwencji. Istnieją jednak dowody na to, że mogą zmniejszać kluczowe objawy, takie jak czas płaczu. Są też dowody wskazujące na brak działań niepożądanych stoswania probiotyków.

W przeglądzie z 2020 roku 16 odnotowane umiarkowanie mocne dowody na to, że podanie Lactobacillus reuteri DSM 17938 może skrócić czas płaczu u niemowląt z kolką niemowlęcą. Badania przeprowadzone w trzech różnych krajach Europy Południowej i Wschodniej wykazały znaczne skrócenie czasu płaczu niemowląt z kolką niemowlęcą (Co ciekawe u dzieci w Australii ten probiotyk nie działał tak dobrze – wynika to pewnie z geograficznych różnic mikrobiomu). Takie wnioski potwierdzały poprzednie metaanalizy z 2018 roku  17. i 2017 18

Po raz kolejny w przeglądzie przyjrzano się też symetykonowi i znów odnotowano brak klinicznie istotnych efektów leczenia.

W 2021 roku ponownie ukazała się metaanaliza19 efektywności Lactobacillus reuteri u dzieci karmionych piersią. Dowody z analizowanych badań wskazują, że podawanie Lactobacillus reuteri dzieciom karmionym mlekiem matki skraca czas płaczu u niemowląt, u których zdiagnozowano kolkę. Autorzy jednak mieli sceptyczne podejście do wyników, bo nie znaleźli pzrekonywujących mechanizmów działania tego szczepu bakterii. Zauważono jednak, że płacz dzieci znacznie skrócił się w ciągu 7 dni od podawania Lactobacillus reuteri.

W 2022 roku została opublikowana metaanliza20 dotycząca stosowania osteopatii w zapobieganiu kolce niemowlęcej. W badaniu zauważono, że osteopatia była zasadniczo bezpieczną interwencją i w niektórych przypadkach wykazywała skuteczność, ale sprzeczne dowody i brak wysokiej jakości badań replikacyjnych uniemożliwiły autorom uogólnienie wyników.

W 2023 21roku przegląd systematyczny i metaanaliza terapii takich jak: osteopatia i chiropraktyka pokazała, że te terapie nie są skuteczne.W porównaniu z dziećmi, które nie były poddawane żadnej interwencji, u niemowląt leczonych osteopatycznie lub chiropraktycznie nie zaobserwowano statystycznie istotnego skrócenia czasu płaczu ani wydłużenia czasu snu. Jakość dowodów była jednak znów – bardzo niska.

W 2023 roku metaanaliza 22 pokazała, że probiotyki są skuteczne i średnio skracają czas płaczu dziecka o 51 minut dziennie. Największą poprawę zaobserwowano u niemowląt karmionych wyłącznie piersią – u nich czas płaczu skrócił się aż o 74 minuty. Wszystkie badane szczepy probiotyków (Lactobacillus reuteri DSM 17938 oraz Bifidobacterium animalis lactis BB-12) przynosiły korzyści, jednak szczególnie skuteczny okazał się szczep Lactobacillus reuteri DSM 17938.

W 2024 roku przegląd systematyczny23 wykazał, że stosowanie laktazy na kolkę w badaniach daje sprzeczne wyniki, a ogólna efektywność laktazy w łagodzeniu objawów kolki jest wciąż niepotwierdzona. Autorzy podkreślają, że leczenie farmakologiczne kolki jest nadal kontrowersyjne. Konieczne są nowe, lepiej zaprojektowane i ustandaryzowane badania, aby móc sformułować jednoznaczne zalecenia kliniczne dotyczące stosowania laktazy.

Podawanie  jakichkolwiek suplementów diety, probiotyków i witamin dziecku zawsze należy konsultować z lekarzem, farmaceutą lub doradcą laktacyjnym. Wpis ma charakter informacyjny.

  1. A Narrative Review on the Update in the Prevalence of Infantile Colic, Regurgitation, and Constipation in Young Children: Implications of the ROME IV CriteriaCrossref DOI link:  https://doi.org/10.3389/FPED.2021.778747 Published Online: 2022-01-05
  2. Breastfeeding: A Guide for the Medical Profession, Ruth A Lawrence, 2022
  3. https://theromefoundation.org/rome-iv/rome-iv-criteria/

    Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci Rome IV (2016) – current guidelines for the diagnosis and treatment of functional gastrointestinal disorders in children Jarosław Kwiecień Katedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Standardy Medyczne/Pediatria  2016  T. 13  597-605

  4. https://theromefoundation.org/rome-iv/rome-iv-criteria/
  5. Breastfeeding: A Guide for the Medical Profession, Ruth A Lawrence, 2022
  6. Camilleri, M., Park, S.-Y., Scarpato, E., & Staiano, A. (2016). Exploring hypotheses and rationale for causes of infantile colic. Neurogastroenterology & Motility, 29(2), e12943. doi:10.1111/nmo.12943 

    Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci Rome IV (2016) – current guidelines for the diagnosis and treatment of functional gastrointestinal disorders in children Jarosław Kwiecień Katedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; Standardy Medyczne/Pediatria  2016  T. 13  597-605

  7. Camilleri, M., Park, S.-Y., Scarpato, E., & Staiano, A. (2016). Exploring hypotheses and rationale for causes of infantile colic. Neurogastroenterology & Motility, 29(2), e12943. doi:10.1111/nmo.12943 
  8. https://cep.sagepub.com/content/early/2015/03/02/0333102415576224.extract https://cep.sagepub.com/content/early/2014/05/20/0333102414534326.abstract Gelfand, A. A. (2023). Childhood and adolescent migraine. In T. J. Steiner, L. J. Stovner, & M. A. Lipton (Eds.), Handbook of Clinical Neurology (Vol. 198, pp. 199–208). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-823356-6.00010-X
  9. Gelfand AA, Buse DC, Cabana MD, Grimes B, Goadsby PJ, Allen IE. The Association Between Parental Migraine and Infant Colic: A Cross-Sectional, Web-Based, U.S. Survey Study. Headache. 2019 Jul;59(7):988-1001. doi: 10.1111/head.13575. Epub 2019 Jun 20. PMID: 31222745.
  10. Emami, F., Kamrani, K. & Khosroshahi, N. Association between maternal migraine and infantile colic: a narrative review. BMC Pediatr 25, 591 (2025). ttps://doi.org/10.1186/s12887-025-05950-9
  11. Hikita T, Isozaki K, Ogita K, Hikita F, Hikita H. Investigating the Association Between Infantile Colic and Parental Migraine. Pediatr Neurol. 2025 Sep;170:113-117. doi: 10.1016/j.pediatrneurol.2025.06.020. Epub 2025 Jun 26. PMID: 40675007.
  12. Gordon M, Biagioli E, Sorrenti M, Lingua C, Moja L, Banks SS, Ceratto S, Savino F. Dietary modifications for infantile colic. Cochrane Database Syst Rev. 2018 Oct 10;10(10):CD011029. doi: 10.1002/14651858.CD011029.pub2. PMID: 30306546; PMCID: PMC6394439.
  13. Ellwood J, Draper-Rodi J, Carnes D. Comparison of common interventions for the treatment of infantile colic: a systematic review of reviews and guidelines. BMJ Open. 2020 Feb 25;10(2):e035405. doi: 10.1136/bmjopen-2019-035405. PMID: 32102827; PMCID: PMC7202698.
  14. Ellwood J, Draper-Rodi J, Carnes D. Comparison of common interventions for the treatment of infantile colic: a systematic review of reviews and guidelines. BMJ Open. 2020 Feb 25;10(2):e035405. doi: 10.1136/bmjopen-2019-035405. PMID: 32102827; PMCID: PMC7202698.
  15. Ong TG, Gordon M, Banks SS, Thomas MR, Akobeng AK. Probiotics to prevent infantile colic. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Mar 13;3(3):CD012473. doi: 10.1002/14651858.CD012473.pub2. PMID: 30865287; PMCID: PMC6415699.
  16. Hjern, A, Lindblom, K, Reuter, A, Silfverdal, S-A. A systematic review of prevention and treatment of infantile colic. Acta Paediatr. 2020; 109: 1733– 1744. https://doi.org/10.1111/apa.15247
  17. Sung V, D’Amico F, Cabana MD, Chau K, Koren G, Savino F, Szajewska H, Deshpande G, Dupont C, Indrio F, Mentula S, Partty A, Tancredi D. Lactobacillus reuteri to Treat Infant Colic: A Meta-analysis. Pediatrics. 2018 Jan;141(1):e20171811. doi: 10.1542/peds.2017-1811. PMID: 29279326
  18. roku Gutiérrez-Castrellón, P., Indrio, F., Bolio-Galvis, A., Jiménez-Gutiérrez, C., Jimenez-Escobar, I., & López-Velázquez, G. (2017). Efficacy of Lactobacillus reuteri DSM 17938 for infantile colic. Medicine, 96(51), e9375. doi:10.1097/md.0000000000009375 
  19. Scharf Santana, Thais da Silva Santos, Izabel Galhardo Demarchi, Jorge Juarez Teixeira, Evidence of Lactobacillus reuteri to reduce colic in breastfed babies: Systematic review and meta-analysis, Complementary Therapies in Medicine, https://doi.org/10.1016/j.ctim.2021.102781.
  20. Buffone, F.; Monacis, D.; Tarantino, A.G.; Dal Farra, F.; Bergna, A.; Agosti, M.; Vismara, L. Osteopathic Treatment for Gastrointestinal Disorders in Term and Preterm Infants: A Systematic Review and Meta-Analysis. Healthcare 2022, 10, 1525. https://doi.org/10.3390/healthcare10081525
  21. Systematic review and meta-analysis showed that complementary and alternative medicines were not effective for infantile colic; Sara Cabanillas-Barea, Sandra Jiménez-del-Barrio, Andoni Carrasco-Uribarren, Anna Ortega-Martínez, Silvia Pérez-Guillén, Luis Ceballos-Laita; First published: 29 April 2023 https://doi.org/10.1111/apa.16807
  22. Probiotics for infantile colic: Is there evidence beyond doubt? A meta-analysis and systematic review Sáskia Ribeiro Vaz, Marise Helena Tofoli, Melissa Ameloti Gomes Avelino, Paulo Sérgio Sucasas da Costa First published: 14 November 2023 https://doi.org/10.1111/apa.17036
  23. Lactase for infantile colic: A systematic review of randomized clinical trials Angélica Luciana Nau, Amanda Santiago Bassan, Alessandra Bacelar Cezar, Gabriel Assis de Carlos, Mariana Deboni First published: 08 May 2024 https://doi.org/10.1002/jpn3.12231

Kategoria:

karmienie piersią,

Tagi wpisu:

, , , , , , , ,