Wiele mam postrzega ulewanie u niemowląt jako objaw patologiczny i od razu pojawiają się lęki czy dziecko jest zdrowe, czy go nie przekarmiam, czy mam karmić piersią czy odstawić od piersi ulewającego malucha. Porozmawiajmy o ulewaniu!

Jeżeli Twój maluch ulewa od czasu do czasu, a nie ma żadnych innych objawów niepokojących, przybiera na wadze i jest generalnie zadowolonym dzieckiem to jest to uważane za fizjologię. dotyka od 8 do 26% niemowląt poniżej 12 miesiąca życia. Maluch może ulewać mleko częściowo strawione, a takie ulewanie może trwać nawet przez kilka miesięcy i największe nasilenie ulewania ma miejsce koło 2-4 miesiąca. Dzieje się tak nawet u ponad połowy maluchów. Nasilenie zmniejsza się z czasem, bo dojrzewają mięśnie dziecka wokół zwieracza między żołądkiem i przełykiem dziecka1. Refluks pojawia się gdy ciśnienie wewnątrzżołądkowe przewyższa siłę mechanizmów obronnych i hamujących, a treść żołądkowa przepływa zgodnie z gradientem ciśnienia pokonując niedojrzały zwieracz dolny przełyku. W chwili urodzenia jest on niedojrzały, a jego długość wynosi 0,5–1 cm. Stopniowo rośnie, aż w 3. miesiącu życia osiąga 2,5–3 cm. Dojrzałość czynnościową zwieracz osiąga po 7–8 tygodniach życia u noworodków donoszonych oraz po 10 tygodniach u wcześniaków. Refluks żołądkowo-przełykowy (GER) jest związany z tym właśnie czasem i stopniem dojrzałości, co wyjaśnia częstotliwość jego występowania po karmieniu w pierwszych tygodniach życia2

Cofanie się treści pokarmowej do przełyku nazwa się Refluksem żołądkowo-przełykowym (GER) a wylewanie się na zewnątrz treści pokarmowej to ulewanie. Jeżeli maluch jest zdrowy, przybiera na wadze to nawet intensywne ulewanie i refluks żołądkowo-przełykowy (GER) nie jest zjawiskiem niepokojącym, uznawany jest za fizjologię i mija w przypadku prawie 80% niemowląt najczęściej do 24 miesiąca życia. 3. Często w anglojęzycznych źródłach znajdziecie nazwę „happy spitter” czyli „zadowolony wypluwacz” 😉 co ma za zadanie podkreślić łagodność zjawiska refluksu i ulewania.

Czasem uważa się, że u noworodków i małych niemowląt ulewanie lub refluks chroni przed przekarmieniem. Niekiedy ulewanie jest wynikiem połknięcia powietrza, ale takie powietrze nie powoduje kolek, bo nie dociera do jelit malucha.

Refluks może też pojawić się u dzieci z predyspozycjami patologicznymi np. zwężeniem odźwiernika lub stanem zapalnym spowodowanym alergią.

Jeżeli jednak refluks spowoduje uszkodzenie wnętrza przełyku, to może pojawić się choroba refluksowa (GERD). U dzieci które mają chorobę refluksową można zaobserwować inne objawy, które mogą być niepokojące4..

Choroba refluksowa nie jest powszechna u niemowląt i może mieć częściowo podłoże genetyczne.

Co powinno zaniepokoić?

  • Brak lub słabe przyrosty wagi
  • Nadmierny płacz i rozdrażnienie przy każdym karmieniu (pamiętaj jednak, że noworodki i małe niemowlęta mogą mieć epizody niepokoju)
  • Płacz w pozycji leżącej na pleckach i w czasie karmienia plecami w dół
  • Problemy ze snem
  • Wyginanie pleców w tył przy karmieniu w łuk i odwracanie głowy od piersi
  • Awersja do karmienia piersią lub częste strajki laktacyjne
  • Krew w cofającej się treści lub krew w kupie
  • Kaszel w czasie karmienia
  • Częste czkawki

Samo ulewanie, bez GERD nie wymaga leczenia, ale często stosuje się w postępowaniu specjalne pozycjonowanie, mleko modyfikowane dla dzieci karmionych sztucznie, które jest przeznaczone dla dzieci ulewających, zagęszczacze pokarmu matki.

Przed zdiagnozowaniem refluksu trzeba jednak wyeliminować inne przyczyny podobnego zachowania oraz ulewania malucha ponieważ u takich małych dzieci nie ma niezawodnych narzędzi diagnostycznych. Często z ulewaniem wiąże się:

  • z normalnym zachowaniem noworodka – płaczliwość i rozdrażnienie
  • z nadprodukcją pokarmu – hiperlaktacja
  • z hiperaktywnym wypływem pokarmu
  • z techniką przystawiania do piersi
  • z alergią na białko mleka krowiego
  • z tzw. kolką
  • z nadinterpretacją symptomów przez mamę

Ważne żeby pamiętać, że ulewanie jest elementem fizjologii i obawy co do ewentualnego patologicznego GERD lub patologii powodujących ulewanie należy zawsze omówić z lekarzem.

Fizjologiczne ulewanie różni się między dziećmi – niektóre ulewają sporadycznie niewiele mleka, inne często niewiele, inne często wiele a inne sporadycznie wiele5.

ULEWANIE TO NIE PRZEKARMIANIE

Część mam jak widzi, że dziecko ulewa, to zrzuca to na przekarmianie piersią, zbyt długi czas przy piersi. Często mamy mówią, że coś jest nie tak bo nakarmione dziecko po ulaniu (bez innych objawów patologicznych) znów chce być przy piersi, a skoro ulało to miało „za dużo” i dlaczego jest głodne

Dziecko nie potrzebuje dużo mleka do ulewania. Jeżeli dolny zwieracz przełyku jest niedojrzały i dziecko ulewa z tego powodu, to może być tak, że uleje nawet niewielką ilością mleka i będzie głodne, a ograniczenie karmienia piersią będzie powodowało spadki na masie. Charakterystyczne dla dzieci, które mają niefizjologiczne ulewanie jest odmowa jedzenia i znaczny niepokój a nie chęć kolejnego karmienia piersią.

Co może pomóc dziecku, które ulewa?

Karmienie w pozycji lekko spionizowanej, częstsze odbijanie dziecka i przerwy w czasie karmienia są wskazane. Karmienie piersią powinno być powolne, dziecko ułożone najlepiej w pozycji biologicznej lub z główką wyżej niż tułów i nie na pleckach.

Jeżeli dziecko potrzebuje dużo kojącego ssania nieodżywczego to nauka innych technik wyciszania i uspokajania będzie dobrym pomysłem.

Ponieważ z czasem dojrzewa układ pokarmowy to im starsze niemowlę tym można zauważyć zmniejszenie się nasilenia ulewania.

Dzieci po ulaniu, jeżeli nie mamy do czynienia z patologicznymi sytuacjami, to dzieci zwykle normalnie jedzą z piersi, zachowują się spokojnie i nie występuje zwiększony niepokój czy spadki na masie, a dziecko dobrze się rozwija.

Na pewno trzeba skonsultować się z lekarzem jeżeli zauważymy m.in6.:

  • odwodnienie
  • słabe przyrosty
  • wyginanie się w łuk i znaczny dyskomfort podczas karmienia
  • odmowę jedzenia
  • przewlekłe trudności oddechowe m.in.: kaszel, świszczący oddech, charczenie
  • anemia
  • zapalenie płuc (szczególnie nawracające lub przewlekłe)
  • zapalenie ucha

Dzieci karmione piersią ulewają statystycznie mniej i rzadziej mają problemy z refluksem, a ulewanie nie jest wskazaniem do odstawienia od piersi i rezygnacji z niego. Rezygnacja z karmienia piersią może być wręcz czynnikiem ryzyka. 7.[enf_note]Chen, P., Soto-Ramírez, N., Zhang, H., & Karmaus, W. (2017). Association between infant feeding modes and gastroesophageal reflux: A repeated measurement analysis of the Infant Feeding Practices Study II. Journal of Human Lactation33(2), 267–277. https://doi.org/10.1177/0890334416664711[/efn_note]

Nie musisz podawać „produktów na kolkę” bo nie działają lepiej niż placebo. Więcej o kolce czytaj TUTAJ

Po karmieniu przez ok 20-30 minut warto nosić dziecko w pozycji spionizowanej

Dziecko, które w danym momencie nie śpi najlepiej jak będzie spędzało czas na brzuszku lub na lewym boczku (pod nadzorem opiekuna). Połączenie przełyku i żołądka znajduje się w pobliżu plecków dziecka i leżenie na plecach zwiększa intensywność refluksu oraz ulewanie

Unikaj trzymania dziecka długo w foteliku samochodowym poza autem

Przy zmianie pieluszki nie unoś dziecka za nóżki tylko roluj dziecko na bok żeby zmienić pieluszkę i wytrzeć pupę

Dla dzieci karmionych piersią nie rekomenduje się stosowania zagęszczaczy pokarmu takich jak kasza, kleiki itd. bez konsultacji lekarskiej.

Karm częściej ale krócej

Nie podrzucaj dzieckiem, nie wykonuj szybkich ruchów z dzieckiem na rękach

Nie noś i nie karm w pozycji poziomej pleckami w dół

Często rób przerwy w trakcie karmienia i odbijaj dziecko

  1. Zeevenhooven J, Koppen IJ, Benninga MA. The New Rome IV Criteria for Functional Gastrointestinal Disorders in Infants and Toddlers. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017 Mar;20(1):1-13. https://doi.org/10.5223/pghn.2017.20.1.1
  2. Esposito, C., Montupet, P., & Rothenberg, S. (2004). The gastroesophageal reflux in infants and children. In Springer eBooks. https://doi.org/10.1007/978-3-642-18906-7
  3. Zeevenhooven J, Koppen IJ, Benninga MA. The New Rome IV Criteria for Functional Gastrointestinal Disorders in Infants and Toddlers. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017 Mar;20(1):1-13. https://doi.org/10.5223/pghn.2017.20.1.1
  4. Zeevenhooven J, Koppen IJ, Benninga MA. The New Rome IV Criteria for Functional Gastrointestinal Disorders in Infants and Toddlers. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017 Mar;20(1):1-13. https://doi.org/10.5223/pghn.2017.20.1.1
  5. Haiden N, Savino F, Hill S, et al. Infant formulas for the treatment of functional gastrointestinal disorders: a position paper of the ESPGHAN Nutrition Committee. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2024; 79: 168-180. doi:10.1002/jpn3.12240
  6. Haiden N, Savino F, Hill S, et al. Infant formulas for the treatment of functional gastrointestinal disorders: a position paper of the ESPGHAN Nutrition Committee. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2024; 79: 168-180. doi:10.1002/jpn3.12240
  7. Gastroesophageal Reflux in Children. (2022). Switzerland: Springer International Publishing.