Karmienie piersią i uszkodzenie rdzenia kręgowego

Czy w przypadku, kiedy mama doznała uszkodzenia rdzenia kręgosłupa, to karmienie piersią jest możliwe? Dzisiaj postaram się odpowiedzieć na to pytanie.

Według WHO każdego roku ok. 250 do 500 tys. osób doznaje urazu rdzenia kręgowego. Ok. 20% z nich to kobiety. Większość przypadków uszkodzenia kręgosłupa to efekt wypadków komunikacyjnych^{1 2}.

Chociaż uszkodzenie rdzenia kręgowego wpływa na jakość życia seksualnego człowieka, to wiele kobiet po takim urazie zostaje matkami i prowadzi udane życie intymne. Zwykle płodność kobiet nie zmienia się po uszkodzeniu rdzenia, jednak rodzicielstwo, ciąża, poród, połóg i karmienie piersią są dla kobiet niepełnosprawnych wyzwaniem^{3 4}.

Kręgosłup składa się z kręgów, a kręgi te przypisane są do grup w zależności od ich położenia. Dzielimy więc je na kręgi szyjne, kręgi klatki piersiowej, lędźwiowe i krzyżowe. Ponumerowane są one następująco^{5 6}:

• Szyjne od C1 do C7
• Klatki piersiowej od T1 do T12
• Lędźwiowe od L1 do L5
• Krzyżowe od S1 do S5

Karmienie piersią

Jeżeli mówimy o laktacji, to wysokość uszkodzenia rdzenia kręgowego może mieć znaczenie w kontekście karmienia piersią^{7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21}. Kobiety, które mają uszkodzony kręgosłup w części górnej, częściej mają problemy z karmieniem piersią i rzadziej karmią piersią wyłącznie przez pierwsze 6 miesięcy życia.

Piersi unerwione są z poziomu od T1 do T5 w rdzeniu kręgowym. Oznacza to, że uszkodzenie rdzenia powyżej kręgu T6 może negatywnie wpływać na proces karmienia piersią i produkcję mleka. Odruch wypływu także może być zaburzony przez uszkodzenie rdzenia.

Zaburzenia układu współczulnego w uszkodzeniu rdzenia mogą też powodować zaburzenia skurczów tkanki w piersi niezbędnych do wypływu pokarmu.

Problemy z motoryką wpływają także na problemy ze znalezieniem dogodnej pozycji do karmienia piersią.

Jednak wiele kobiet z powodzeniem karmi piersią dzieci mimo niepełnosprawności.

U osób z uszkodzeniem rdzenia powyżej T6 pojawić się może autonomiczna dysrefleksja (AD).

Jest do niebezpieczna i często zagrażająca nawet życiu osoby z urazem rdzenia przypadłość. Prowadzi ona do bardzo niebezpiecznego, niekontrolowanego i wysokiego nadciśnienia. Może ono prowadzić do wylewu, napadu drgawek, krwotoku siatkówkowego, obrzęku płuc, niewydolności nerek, zawału mięśnia sercowego, krwotoku mózgu i zatrzymania akcji serca.

AD występuje na skutek reakcji układu nerwowego na różnego rodzaju działania poniżej miejsca uszkodzenia kręgosłupa. Takie działania przed urazem można określić jako bolesne, nieprzyjemne, irytujące czy drażniące.

Pomimo że człowiek z urazem rdzenia nie odczuwa nic poniżej urazu z powodu uszkodzenia, to nerwy w ciele nadal działają i przewodzą impulsy. Ciało człowieka może na te impulsy reagować nieprawidłowo lub sygnały z mózgu nasuwające prawidłową reakcję mogą nie docierać poniżej miejsca uszkodzenia. Na skutek tego ciało człowieka może reagować w sposób nieprawidłowy.

Wiele z pozoru błahych czynności czy schorzeń może uruchamiać autonomiczną dysrefleksję. Mogą to być np. problemy trawienne, pełen pęcherz, infekcje układu moczowego, stymulacja seksualna, podrażnienie skóry, infekcje, kolonoskopia, kamienie żółciowe, wrzody żołądka, hemoroidy, zapalenie wyrostka robaczkowego lub inna patologia wewnątrz jamy brzusznej, np. urazy, miesiączka, ciąża, poród, zakrzepica żył głębokich, wrośnięty paznokieć, poparzenia lub oparzenia słoneczne, ugryzienia owadów, kontakt z twardymi lub ostrymi przedmiotami, wahania temperatury, obcisłe ubranie lub obuwie, złamania lub inne urazy szkieletowe, procedury chirurgiczne lub diagnostyczne i między innymi też karmienie piersią albo np. stan zapalny piersi czy zatkany kanalik.

Objawami dysrefleksji są:

• Nadmierna potliwość
• Niepokój
• Powolne tętno
• Zaburzenia widzenia
• Gęsia skórka na dolnej części ciała
• Problemy z oddychaniem
• Zatkany nos
• Pulsujący ból głowy
• Zaczerwienienie twarzy
• Nudności
• Zimna skóra poniżej uszkodzenia
• Utrata przytomności

Podsumowanie

Kobiety z uszkodzonym rdzeniem kręgowym mogą mieć dzieci i mogą te dzieci karmić piersią, jeżeli się na to zdecydują.

Jeżeli uszkodzenie rdzenia znajduje się powyżej kręgu T6, to mogą pojawić się trudności z karmieniem piersią, ale nie muszą. Wiele kobiet z powodzeniem karmi piersią w pełni lub częściowo.

Szczególną uwagę należy jednak zwrócić na mogącą pojawić się autonomiczną dysrefleksję, która może stanowić zagrożenie dla życia mamy.

korekta: AD VERBA

1. International Perspectives on Spinal Cord Injury © World Health Organization 2013
2.  https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/spinal-cord-injury
3. Ciąża u kobiet z uszkodzeniem rdzenia kręgowego, Publications Committee Society For Maternal-Fetal Medicine z udziałem Caroline Signore MD, PPH
4. International Perspectives on Spinal Cord Injury © World Health Organization 2013
5. International Perspectives on Spinal Cord Injury © World Health Organization 2013
6.  https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/spinal-cord-injury
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4179833/ 
8.  https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/spinal-cord-injury
9. The Influence of Spinal Cord Injury on Breastfeeding Ability and Behavior, Theodor Holmgren, MD, Amanda H. X. Lee, BSc, Shea Hocaloski, RN, BTechN, Lynsey J. Hamilton, Iris Hellsing, MD, Stacy Elliott, MD, Claes Hultling, MD, PhD, and Andrei V. Krassioukov, MD, PhD, FRCPC, Journal of Human Lactation  First Published May 22, 2018 https://doi.org/10.1177/0890334418774014
10. Liu, N & Krassioukov, Andrei. (2013). Postpartum hypogalactia in a woman with Brown-Séquard-plus syndrome: A case report. Spinal cord. 51. 10.1038/sc.2013.51.
11.  https://www.escif.org/ESCIF,,spinal_cord_injury.htm
12. International Perspectives on Spinal Cord Injury © World Health Organization 2013
13. https://emedicine.medscape.com/article/322809-overview
14. https://www.webmd.com/hypertension-high-blood-pressure/hypertension-autonomic-dysreflexia
15. Cowley, KC Breastfeeding by women with tetraplegia: some evidence for optimism, International Spinal Cord Society https://dx.doi.org/10.1038/sc.2013.167 10.1038/sc.2013.167 Letter to the Editor
16. Caring for reproductive-aged women with spinal cord injuries: a case report, Jill Ward MD* and Christopher Walker MD† *Emergency Medicine, Florida Hospital, Orlando, Florida, USA; †Obstetrics and Gynecology, Florida Hospital, Orlando, Florida, USA
17. Psychogenic and Pharmacologic Induction of the Let-Down Reflex Can Facilitate Breastfeeding by tetraplegic Women: A Report of 3 Cases, Kristine C. Cowley, PhD
18. AUTONOMIC DYSREFLEXIA TRIGGERED BY BREASTFEED ING IN A TETRAPLEGIC MOTHER Fras Dakhil-Jerew, MRCS, MSc, Susan Brook, PhD and Fadel Derry, FRCS From the National Spinal Injuries Centre, Stoke Mandeville Hospital, Aylesbury, UK
19. Neural Regen Res. 2017 Sep; 12(9): 1390–1400. doi: 10.4103/1673-5374.215241 Autonomic dysreflexia: a cardiovascular disorder following spinal cord injury Hisham Sharif, Ph.D. and Shaoping Hou Spinal Cord Research Center, Department of Neurobiology and Anatomy, Drexel University College of Medicine, Philadelphia, PA, USA
20. https://www.tetraplegik.com/komplikacje/61-autonomiczna-dysrefleksja.html
21. REKONSTRUKCJA  KOBIECOŚCI Droga do samoakceptacji, Alicja Długołęcka