Zobacz omówienie najnowszych wytycznych 2022
W marcu tego roku Amerykańska Akademia Pediatrii wydała wytyczne dotyczące karmienia piersią i postępowania z mlekiem kobiecym.
Jest to nowe oficjalne stanowisko AAP.
Poprzednie wydanie publikacji miało miejsce w 2005 roku.
Tekst jest długi i po angielsku ale postaram się wam najważniejsze rzeczy przytoczyć tutaj w ojczystym języku.
skróty:
KP – karmienie piersią
MM- mleko modyfikowane
AAP – Amerykańska Akademia Pediatrii
Karmienie niemowląt powinno być rozpatrywane jako sprawa zdrowia publicznego, a nie wybór stylu życia/żywienia.
Rekomendowane jest wyłączne karmienie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka.
KP powinno być kontynuowane przez kolejny rok podczas wprowadzania pokarmów uzupełniających i powinno trwać tak długo jak matka i dziecko wspólnie będą pragnęli/potrzebowali.
APP nie podaje żadnej górnej granicy KP, jego długość uzależnia od wspólnej potrzeby matki i dziecka.
Jako poparcie powyższej rekomendacji wyłącznego KP przez 6 miesięcy przytaczane są liczne korzyści płynące z takiego sposobu żywienia niemowląt i dzieci w porównaniu z karmieniem wyłącznym jedynie przez cztery miesiące.
Korzyści te to wpływ KP na zmniejszenie częstotliwości wystąpienia niektórych chorób u dzieci karmionych wyłącznie piersią do 6 miesiąca życia i są to m.in.:
- infekcje układu pokarmowego,
- zapalenia ucha środkowego,
- choroby układu oddechowego,
- atopowe zapalenie skóry,
- oraz korzyści związanych ze zdrowiem matki.
Karmienie wyłącznie piersią przez cztery miesiące niesie mniejsze korzyści niż karmienie wyłączne piersią przez 6 miesięcy – efekt protekcyjny mleka przeciwko w/w grupom chorób jest mniejszy, większe ryzyko zapadalności, większe ryzyko hospitalizacji lub poważnego przebiegu i powikłań.
Przeciwwskazania do KP są nieliczne.
Do kontroli wzrostu i wagi powinny stosowane być siatki centylowe opublikowane przez WHO aby uniknąć błędnych odczytów (jakoby dziecko nie przybierało na wadze prawidłowo).
W Polsce nie stosuje się siatek centylowych innych dla dzieci KP i innych dla dzieci karmionych MM lub mieszanie – w związku z tym dzieci wyłącznie KP piersią często mogą być poza siatką.
Tylko 13 % matek w USA karmi wyłącznie piersią przez pierwsze pół roku.
24% otrzymuje mleko modyfikowane w pierwszych 48 godzinach życia.
„Nie wiadomo, ile kobiet w Polsce karmi piersią, czy ich liczba wrasta, kiedy przestają karmić i dlaczego, nie wiadomo też, jaki wpływ na karmienie piersią ma rosnąca popularność cesarskiego cięcia. To istotne pytania, a z odpowiedzi można wnioskować o jakości zdrowia kolejnych pokoleń. Ostatnie wyrywkowe badania pochodzą z 2009 r. i pokazują, że 12 proc. Polek nie karmiło piersią w ogóle, a 38 proc. przerywało karmienie przed szóstym miesiącem życia dziecka. Bardziej szczegółowe badania prowadzone były w 1996 r.
W 2009 r. spożycie preparatów dla dzieci z alergią pokarmową w Polsce stanowiło 20 proc. całego rynku preparatów do żywienia niemowląt. Ten sam wskaźnik w Hiszpanii wynosił 3,1 proc., w Niemczech 0,3 proc., w Holandii 1,2 proc. Nie ma w Unii kraju poza Polską, gdzie wskaźnik przekraczałby 5 proc. „
Rachunek od „krowy” (https://tygodnik.onet.pl/30,0,75115,5,artykul.html) 17.04.2012
Korzyści dla dziecka
KP skutkuje poprawą zdrowia dziecka i matki w krajach rozwijających się i uprzemysłowionych
W wielu publikacjach można odnaleźć wnioski, z których wynika że KP nie „skutkuje poprawą”, a jest naturalnym wsparciem prawidłowego rozwoju i podtrzymania właściwego stanu zdrowia, a dopiero jego zaniechanie skutkuje zwiększeniem ryzyka zapadalności na różne choroby oraz pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia społeczeństwa.
„Womenly art of breastfeeding” LLL
Układ oddechowy i ucho środkowe
Ryzyko hospitalizacji w wyniku infekcji układu oddechowego (płuca i oskrzela) w pierwszym roku jest zredukowane o 72% jeżeli dziecko jest karmione wyłącznie piersią przez ponad cztery miesiące.
Dzieci karmione wyłącznie piersią przez 4-6 miesięcy narażone są na czterokrotnie większe ryzyko zachorowalności na zapalenie płuc niż dzieci karmione wyłącznie piersią przez ponad 6 miesięcy.
Przebieg chorób wywołanych wirusem RSV (https://pl.wikipedia.org/wiki/Wirus_RSV) w szczególności zapalenie oskrzelików (długość hospitalizacji oraz konieczność podania tlenu) jest zniwelowane w 74% u niemowląt karmionych wyłącznie piersią przez 4 miesiące w porównaniu do dzieci karmionych częściowo piersią lub wcale.
Dzieci które kiedykolwiek były karmione piersią w porównaniu z dziećmi karmionymi jedynie MM chorują o 23% rzadziej na infekcje ucha.
Wyłączne karmienie piersią przez ponad trzy miesiące zmniejsza ryzyko infekcji ucha środkowego o 50%.
Ryzyko wystąpienia poważnych przeziębień, infekcji uszu i gardła jest zmniejszone o 63 % u dzieci karmionych wyłącznie piersią przez pół roku.
Układ pokarmowy
Każde karmienie piersią jest związane ze zmniejszeniem ryzyka infekcji układu pokarmowego o 64% a efekt ochronny ten utrzymuje się przez dwa miesiące po zakończeniu karmienia piersią.
Martwicze zapalenie jelit ( https://pl.wikipedia.org/wiki/Martwicze_zapalenie_jelit)
Karmienie wcześniaków mlekiem ludzkim (APP nie używa w tym kontekście stwierdzenie „mleko matki” szczegóły niżej w wytycznych dla wcześniaków) jest związane z 58% spadkiem wystąpienia martwiczego zapalenia jelit (MZJ).
Najnowsze badania wśród wcześniaków pokazują, że dieta złożona z mleka kobiecego w porównaniu z dietą złożoną z mleka kobiecego wzmocnioną sztuczną odżywką znacznie zmniejsza MZJ (77%)
Wzmacniacze naturalne mleka kobiecego dla wcześniaków produkuje się z mleka przechowywanych w bankach mleka.
Można by zapobiec jednemu na dziesięć wystąpień MZJ jeżeli wcześniaki byłyby karmione wyłącznie mlekiem kobiecy, oraz jednemu na osiem przypadków operacyjnego MZJ lub kończącego się śmiercią dziecka.
SIDS i śmiertelność noworodków
Karmienie piersią redukuje ryzyko SIDS o 36%.
Obliczono, że rocznie można by uniknąć śmierci ponad 900 niemowląt jeżeli 30% mam karmiło by przez pierwsze sześć miesięcy tylko i wyłącznie piersią.
W 42 krajach rozwijających sie w których ma miejsce 90% zgonów niemowląt całego świata, wyłączne karmienie piersią przez 6 miesięcy oraz odstawienie od piersi po pierwszym roku życia lub później jest potencjalnie najefektywniejszym czynnikiem zapobiegawczym zgonom ponad miliona niemowląt rocznie, co oznacza 13% redukcję śmiertelności dzieci na świecie.
Alergia
U dzieci z rodzin z alergią w wywiadzie ryzyko wystąpienia astmy, AZS oraz wyprysku (https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyprysk) zmniejsza się w wyniku wyłącznego karmienia piersią nawet o 42%, oraz o 27% u dzieci z rodzin niealergicznych.
Celiakia
Obserwuje sie 52% spadek ryzyka rozwoju celiakii u dzieci które w czasie ekspozycji na gluten były karmione piersią. Istnieje ponadto związek pomiędzy całkowitą długością karmienia piersią a rozwojem choroby trzewnej.
Głównym czynnikiem jest tutaj nie moment ekspozycji na gluten (tj. wiek dziecka) ale fakt otrzymywania mleka matki w trakcie początkowego przyjmowania glutenu.
Gluten powinien być podawany kiedy niemowlę otrzymuje jedynie mleko kobiece a nie mieszankę lub inne produkty zawierające białko wołowe.
Nieswoiste zapalenia jelit
( https://pl.wikipedia.org/wiki/Nieswoiste_zapalenia_jelit)
Karmienie piersią redukuje występowanie NZJ u dzieci o 31%.
Czynnikiem ochronnym jest lepsza niż u dzieci karmionych mieszanką kolonizacja jelit bakteriami.
Otyłość
Wskaźnik otyłości u nastolatków i osób dorosłych jest mniejszy o 15 do 30 % jeżeli dziecko było karmione piersią (tylko piersią lub mieszanie) w porównaniu z osobami w ogóle nie karmionymi piersią.
Każdy miesiąc KP jest związany z 4% spadkiem ryzyka otyłości w przyszłości.
Znaczenie ma także sposób podawania mleka – dzieci karmione bezpośrednio piersią same regulują sobie ilość przyjmowanego pokarmu i skutkuje to mniejszym przyrostem wagi w życiu dorosłym. Różnice obserwowane są już w 6 miesiącu życia.
Cukrzyca
Niemowlęta karmione wyłączne piersią przez przynajmniej 3 miesiące mają większe o 30% szanse na unikniecie wystąpienia cukrzycy typu I z powodu nie wystawienia organizmu na ekspozycję białka krowiego.
40% zmniejszenie ryzyka zachorowalności na cukrzycę typu II jest najprawdopodobniej skutkiem wpływu karmienia piersią na masę ciała dziecka oraz samoregulacji przyjmowanych ilości pokarmu.
Białaczka dziecięca i chłoniaki
Karmienie piersią, jego długość wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia białaczki:
- 20% ostrej białaczki limfatycznej
- 15% ostrej białaczki szpikowej
u niemowląt karmionych piersią przez pół roku i dłużej.
Krótsze karmienie chroni w mniejszym stopniu: (12 i 10%) działanie protekcyjne mleka na powyższe nie jest do końca odgadnięte.
Korzyści neurorozwojowe
Istnieją różnice neurorozwojowe pomiędzy dziećmi karmionymi piersią a dziećmi karmionymi MM ale poddawane są one też wpływom społecznym takim jak: wykształcenie rodziców, inteligencja rodziców, środowisko domowe, status socjoekonomiczny.
Istnieją jednak badania dowodzące, że niemowlęta KP otrzymują wyższe punktacje na testach IQ i mają większe zdolności uczenia się. Zwiększenie tych dwóch czynników obserwowane są u dzieci karmionych wyłącznie piersią przez przynajmniej 3 miesiące lub więcej.
Znaczne korzyści neurorozwojowe wynikające z karmienia mlekiem kobiecym odnoszą wcześniaki.
Istnieją liczne znaczące długo- i krótko- terminowe korzyści jakie odnoszą wcześniaki karmione mlekiem ludzkim (znowu – APP nie pisze o mleku matki a o mleku ludzkim).
– mniejsze ryzyko wystąpienia sepsy
– mniejsze ryzyko wystąpienia MZJ (patrz wyżej)
– mleko kobiece pomaga chronić niedojrzałe zupełnie układy przed czynnikami zewnętrznymi
– zmniejsza śmiertelność wcześniaków
– zmniejsza ryzyko problemów neurorozwojowych
– zwiększa przyswajanie pokarmów podawanych sondą lub dojelitowo
– przyspiesza przejście na naturalne karmienie
– wcześniaki karmione mlekiem kobiecymi uzyskują wyższe wyniki w testach inteligencji
– zwiększa się wielkość mózgu i istoty białej
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Substancja_bia%C5%82a)
– wcześniaki ELBV karmione mlekiem kobiecym mają lepszy rozwój motoryczny, intelektualny w badaniach w 18 i 30 miesiącu
– zmniejszona zapadalność na retinopatię wcześniaków
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Retinopatia_wcze%C5%9Bniak%C3%B3w)
– niższe ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_metaboliczny)
– mniejsze ryzyko wysokiego ciśnienia
Zalecenia AAP co do karmienia wcześniaków:
- Powinny dostawać mleko ludzkie. Jeżeli mleko mamy nie jest dostępne powinny w pierwszej kolejności otrzymywać mleko ludzkie z banku mleka.
- Mleko matki powinno być wzmacniane odżywką jeżeli dziecko przyszło na świat z wagą urodzeniową
Korzyści dla matki
Połogowa strata krwi jest mniejsza, szybsze obkurczanie macicy. Istnieje większe ryzyko wystąpienia depresji poporodowej u kobiet które nie KP lub odstawiają dziecko od piersi wcześnie.
Wskaźnik zaniechań lub nadużyć matki w stosunku do dziecka jest wyższy u matek które nie karmią dziecka piersią.
Mamy które karmiły dziecko wyłącznie piersią przez sześć miesięcy ważą średnio o 1,38 kg mniej.
Każdy rok karmienia piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 od 4% do 12 % oraz RZS
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Reumatoidalne_zapalenie_staw%C3%B3w)
Karmienie piersią wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia problemów zdrowotnych takich jak:
- nadciśnienie tętnicze,
- hiperlipidemii,
- cukrzycy
- chorób układu krążenia.
Karmienie piersią redukuje ryzyko wystąpienia raka piersi i jajnika – 12 miesięczna laktacja zmniejsza to ryzyko o 28%. Każdy rok zmniejsza je o 4,3%
Ekonomiczne korzyści KP
Obliczono, że jeżeli 90% matek w stanach karmiłoby swoje dzieci wyłącznie piersią przez pierwsze sześć miesięcy to oszczędności ekonomiczne sięgnęły by 13 miliardów dolarów.
W Polsce statystyka oraz badanie kosztu ekonomicznego rezygnacji z KP nie są przeprowadzane ze względu na brak funduszy w MZ.
„Rachunek od krowy” (https://tygodnik.onet.pl/30,0,75115,rachunek_od_krowy,artykul.html)
https://dziecisawazne.pl/mleko-mamy/
Smoczek
Używanie smoczka u noworodków powinno być ograniczone do niezbędnego minimum.
Ponieważ smoczek jest jednym z czynników który zmniejsza skalę SIDS można podać go po 3-4 tygodniach życia przy ustabilizowanej laktacji.
OFICJALNE REKOMENDACJE dot. KARMIENIA PIERSIĄ
1. wyłączne KP przez pierwsze sześć miesięcy życia
• prosto z piersi, ew. odciągnięte mleko matki lub z banku mleka
• kontynuowane do roku i dalej jeżeli tylko obie strony są ku temu chętne
• posiłki uzupełniające (Nie zastępujące – do 1 roku życia pierś stanowi podstawę żywienia!) bogate w żelazo powinny zostać wprowadzone ok. 6 mies.
(…)
• Kontakt skóra do skóry powinien zostać zapewniony aż do momentu zakończenia pierwszego karmienia piersią, powinno się zachęcać mamy do KP przez cały okres połogu
• Ważenie, mierzenie, kąpiel, badania diagnostyczne, szczepienia i kontrola oczu powinna się odbywać po zakończeniu pierwszego karmienia
• Podanie witaminy K odłożone powinno zostać aż do zakończenia pierwszego karmienia ale nie dalej niż 6 h po porodzie
• Należy zapewnić możliwość 8-12 karmień w ciągu doby
• Wszystkie aspekty KP powinny być w gestii osób wyszkolonych i certyfikowanych w materii laktacji
• Nie podajemy żadnych dodatkowych substancji (woda, glukoza, MM, inne) o ile nie ma potwierdzonych okoliczności stanowiących ryzyko dla dziecka (np. hiperbilirubinemia lub hipoglikemia)
• Unikamy podawania smoczków w okresie połogu
• Rozpoczynamy suplementować witaminę D
3. Wszystkie noworodki karmione piersią po wyjściu ze szpitala powinny zostać przyjęte na kontrolę do pediatry w 3- 5 dniu życia (48- 72 h po opuszczeniu szpitala)
• ocena nawodnienia
• ocena masy ciała
• (…)
• obserwacja procesu karmienia
5. Smoczek podajemy najwcześniej w 3-4 tygodniu życia ale tylko wtedy kiedy laktacja jest ustabilizowana
***
Dokument oczywiście jest obszerniejszy, zawiera informację o diecie matki, przyjmowaniu przez nią leków, głównych przeciwwskazaniach do KP. Całość można przeczytać pod adresem: https://pediatrics.aappublications.org/content/129/3/e827.full do czego Was serdecznie zachęcam.
Komentarze