Nasze mamy i teściowe mają całkowicie inną wiedzę na temat karmienia piersią. Karmiły kiedy zalecenia były inne i zupełnie inaczej podchodziło się do karmienia piersią. Warto jednak rozmawiać z naszymi matkami i teściowymi i pokazywać im jak zmieniła się wiedza laktacyjna.
WPIS AKTUALNY 2025
Mam dla Was i waszych mam oraz mam Waszych partnerów specjalną tabelę porównawczą, którą można podarować babci Waszego dziecka.
| Zalecenie z lat 70. i 80. | Współczesne zalecenia |
| „warunkiem [ udanego karmienia ] jest odpowiednie przygotowanie brodawki w czasie ciąży tak, aby w czasie karmienia nie uległa uszkodzeniu” „brodawki niehartowane myciem, źle pielęgnowanie zarówno w czasie ciąży i po porodzie (…) łatwo ulegają uszkodzeniu w czasie ssania” | Obecnie hartowanie brodawek jest niepolecane, nie powinno się takich zabiegów stosować, bo mogą one prowadzić do uszkodzeń skóry i późniejszych urazów. |
| Ręce położnicy mogą być tym czynnikiem, który przeniesie zakażenie [na sutki] „ „Należy myć ręce starannie wodą i dezynfekującym mydłem przed karmieniem i każdym dotknięciem brodawki do ust dziecka” | Trzeba dbać o higienę i czystość, ale nie tak ekstremalnie. Myć ręce należy zawsze wtedy, kiedy zwykle je myjemy. Wystarczy codzienne mydło a rąk przed karmieniem nie trzeba odkażać. |
| Przy braku miesiączki do 4 miesięcy należy zwrócić się do lekarza | Mama karmiąca piersią może nie mieć miesiączki dłużej niż 4 miesiące – konsultacja u lekarza jest wskazana zawsze kiedy coś nas niepokoi ale brak miesiączki przy częstym karmieniu na żądanie nie jest niczym niezwykłym (https://www.hafija.pl/2012/07/wrocil.html). |
| Po raz pierwszy przykładamy noworodka do piersi najpóźniej w sześć godzin po urodzeniu. Do tego czasu podajemy mu do picia wodę osłodzoną glukozą lub cukrem.(…) Niski poziom cukru we krwi noworodka wpływa ujemnie na stan jego tkanki mózgowe | Pierwsze karmienie powinno odbyć się tuż po porodzie, najpóźniej w ciągu godziny od chwili narodzin. Mleko mamy ma skład dopasowany do potrzeb dziecka – noworodka i niemowlęcia. Nie potrzeba dodatkowej glukozy. Dzieci mam chorujących na cukrzycę ciążową mogą wymagać monitorowania poziomu glukozy. (https://skladmleka.hafija.pl/) |
| „Dziecko trzeba karmić 10-15 minut. Dłuższe karmienie, a więc MACEROWANIE brodawki w ustach dziecka zwiększa ryzyko jej pęknięcia” | Czas trwania [karmienia] waha się od 15 – 20 minut. Każde dziecko inaczej pobiera pokarm z piersi mamy. Niektóre dzieci najadają się szybko – inne potrzebują więcej czasu, żeby się najeść. Jest to zależne od prędkości opróżniania żołądka, od odruchu oksytocynowego oraz od kompozycji mleka mamy, która różni się u każdej kobiety. Badania pokazują, że dziecko może zjeść ok. połowę potrzebnego pokarmu już w 2 minuty, a w 5 minut nawet i 80-90% potrzebnego pokarmu. Karmienie może wg UNICEF trwać od 5 do 45 minut (chociaż niektóre źródła mówią o tym, że może trwać nawet i 67 minut). Ważne jest to, że jest to średnia -czyli długość karmienia jest rozłożona w ciągu dnia różnie. Jeżeli dziecko przybiera na masie prawidłowo i rozwija się to nie trzeba go na siłę trzymać 15 minut czy odrywać od piersi po 15 minutach. |
| Po karmieniu należy obmyć brodawki przegotowaną wodą z mydłem i zapudrować dezynfekującym pudrem albo posmarować dezynfekującą maścią oraz nałożyć na brodawki jałowe płatki gazy | Najlepsze dla brodawek, szczególnie tych podrażnionych początkami karmienia jest mleko mamy i ochrona przed podrażnieniem. Zdrowa brodawka nie potrzebuje nic więcej. Przy brodawkach poranionych, które zdradzają objawy infekcji lekarz może zapisać stosowanie bezpiecznych dla dziecka leków. Najważniejsza zasada to: im mniej nakładamy na brodawkę tym lepiej. Piersi nie trzeba myć po każdym karmieniu ani przed nim. |
| W obwisłych piersiach często dochodzi do zastoju mleka | Zastój mleka, to tak naprawdę stan ze spektrum stanów zapalnych i najczęściej pojawia się, kiedy pierś jest nieefektywnie opróżniana przez dziecko, uciskana, kiedy jest niewłaściwa technika przystawiania, kiedy karmi się dziecko „z zegarkiem w ręku” a nie na żądanie, kiedy omija się nocne karmienia lub nadmiernie odciąga się mleko. Kondycja jędrności piersi nie ma znaczenia dla zastojów. (https://www.hafija.pl/2022/10/zapalenie-piersi-2022.html) |
| Po ukończonym karmieniu należy opróżnić GRUCZOŁY z ZALEGAJĄCEGO mleka Zalegający pokarm hamuje prawidłową pracę gruczołów sutkowych | Odciąganie „do pustych piersi” nie jest wykonalne, bo im więcej mleka odciągasz tym więcej i szybciej się ono produkuje. Odciąganie do pustych piersi jest bardzo krótką drogą do hiperlaktacji i stanu zapalnego. Nie odciąga się mleka po karmieniu w nadmiarze, pozwala się dziecku samemu zaprogramować produkcję pokarmu. |
| „„Po karmieniu należy starannie umyć pierś i ściągnąć resztę pokarmu. Ten bardzo ważny zabieg można przeprowadzić (…) ściągaczem. (…) Jeżeli matka tego nie zrobi (…) na piersi pojawią się bolące zgrubienia, a w efekcie stany zapalne. „,Obniża to znacznie ilość i jakość pokarmu” | Nie, wartości pokarmu nigdy nie można obniżyć poprzez brak odciągania do pustych piersi ani nie chroni się piersi przed stanem zapalnym opróżniając pierś w nadmiarze (https://www.hafija.pl/2022/10/zapalenie-piersi-2022.html). |
| „W razie pęknięcia brodawki trzeba skrócić czas karmienia do 3 minut” „w razie bolesności brodawek lub (…) ich uszkodzenia (…) myć je wodą z mydłem, smarować 1% (…) gentiana violet oraz wietrzyć „,przez 15 minut po każdym karmieniu. (…) Można okładać 10%. roztworem taniny w glicerynie” | W razie urazu należy skonsultować technikę karmienia z konsultantem laktacyjnym. Brodawki nie można samodzielnie smarować żadnymi specyfikami. Należy utrzymywać środowisko czyste i wilgotne. |
| Karmienie z dwóch piersi prowadzi do przekarmienia | Nie można przekarmić dziecka piersią. Karmienie piersią pozwala na naturalny proces regulacji apetytu i głodu. Jedno karmienie to karmienie z jednej, dwóch (sparowane karmienie) lub “trzech” piersi (skumulowane karmienie) jeżeli nie minęło 30 minut. Jeżeli między jednym a drugim karmieniem minie 30 minut jest to już kolejne karmienie. Niektóre analizy zbadały, że 13% dzieci regularnie je z obu piersi, 30% regularnie je z jednej, a 57% je… różnie, raz tak a raz inaczej. Operując taką liczbą zmiennych jasne jest, że rekomendując sztywny schemat: jedna pierś-jedno karmienie lub jedno karmienie-dwie piersi, nie do końca trafimy poprawnie do każdego dziecka i mamy. Raczej do żadnego… |
| „Karmienie piersią należy uzupełnić sokami owocowo-jarzynowymi, jarzynami, witaminami C i D (…) od trzeciego tygodnia życia, poczynając od „,1 łyżeczki od herbaty dziennie” | Do szóstego miesiąca życia mleko mamy jest wystarczającym pokarmem dla dziecka. Nie ,trzeba zdrowego dziecka ani dopajać ani podawać dodatkowych pokarmów uzupełniających do szóstego miesiąca życia. |
| „„W drugim miesiącu życia niemowlę donoszone, karmione naturalnie otrzymuje sześć razy pokarm matki. (…)Poza pokarmem podajemy soki z owoców i warzyw w ilości 20-30 g dziennie” „ | j.w. |
| „Często zdarza się, że dziecko dobrze przybiera na wadze (…) a płacze. Takim dzieciom należy podawać między posiłkami lekko osłodzona „,przegotowaną wodę lub napar z rumianku (!!) z dodatkiem cukru. O dopajaniu należy szczególnie pamiętać w upalne dni” | j.w. |
| „„Kobiety, które odżywiają się źle lub niedostatecznie, na ogół szybko tracą pokarm” „ | Kobiety karmiące powinny odżywiać się zdrowo i racjonalnie. Natomiast warunkiem produkcji pokarmu jest stymulacja piersi przez dziecko. Nawet niedożywione matki w krajach trzeciego świata mają pokarm, żeby wykarmić dzieci. Pamiętać należy o dobrym odżywianiu, jednak nawet matki, które odżywiają się źle są w stanie wykarmić dzieci piersią i nie tracą pokarmu z dnia na dzień, czy tygodnia na tydzień o ile tylko dziecko jest przystawiane do piersi wg potrzeb. (https://www.hafija.pl/2023/06/nowe-polskie-zalecenia-zywieniowe-dla-mam-karmiacych-piersia-2023.html) |
| „Szkodliwe jest także spożywanie ostrych przypraw” | Matka karmiąca może jeść to na co ma apetyt. Nie można mieć mleka chilli ani mleka curry tylko dlatego że je się te przyprawy. (https://www.hafija.pl/2023/06/nowe-polskie-zalecenia-zywieniowe-dla-mam-karmiacych-piersia-2023.html) |
| „„Karmić należy regularnie, co trzy godziny. „,Niewielkie odstępstwa od tej zasady są dopuszczalne” | Karmić należy na żądanie – bywa, że w okresie noworodkowym takie karmienie może odbywać się 12 i więcej razy dziennie. Jest to normalne. |
| „„dziecko powinno otrzymywać pokarm, co trzy godziny, z wahaniami nieprzekraczającymi 30 minut. Przez regularne karmienie wyrabia się u dziecka odruch „na czas”. Jest to korzystne również dla matki, ponieważ pozwala na bardziej racjonalne gospodarowanie swoim czasem” „ | Takie karmienie to szybki sposób na nieefektywne karmienie i zaburzenie procesu laktacji. Karmić trzeba na żądanie dziecka przy pierwszych oznakach głodu. Czas odstępu między karmieniami jest dla każdego dziecka inny i u jednych dzieci może to być, co dwie godziny krótkie ssanie u innych 3, 5 godziny długie ssanie. (https://www.hafija.pl/2022/06/ratunku-chyba-mam-za-malo-mleka.html) |
| „„Noworodki w pierwszych dwóch tygodniach życia są zwykle karmione 7 razy na dobę, co trzy godziny z 6-godzinną przerwą nocną. Noworodki silne, donoszone karmimy już tylko sześć razy” „ | Nocne karmienie, szczególnie w okresie początkowym laktacji, jest istotne dla dziecka i matki. Pozwala budować właściwą produkcję mleka i pobudzać gruczoły do pracy. W nocy mleko jest bogate w tłuszcze i bogate w składniki pozwalające dziecku na spokojny sen. Fizjologią dzieci jest budzenie się w nocy i pobieranie pokarmu oraz ssanie piersi w celu ponownego zapadnięcia w sen. Karmienie piersią w nocy (co najmniej raz) jest dla gatunku ludzkiego naturalne i potrzebne dziecku. |
| „„Przez pierwsze dwa tygodnie niemowlę z reguły otrzymuje 7 razy dziennie pokarm matki w godzinach 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24 (…) i uzyskujemy „,6-godzinną przerwę nocną” „W drugim miesiącu opuszczamy karmienie nocne o 24 i uzyskujemy 9-godzinną przerwę nocną” – | j.w. |
| „„Zapasy żelaza, jakie dziecko otrzymało z „,”organizmu matki, wystarczają mu na okres około „,”3 miesięcy (…) Należy, więc wcześnie rozpoczynać podawanie niemowlęciu pokarmów, które są bogatym źródłem żelaza” „ | Zapasy żelaza u zdrowych dzieci wystarczają na pierwsze pół roku życia dziecka. |
| „„(…) karmiąca powinna spożywać dziennie 1l mleka, zjadać ok. 10 dag sera i porcję mięsa, „,”podrobów, ryb lub śledzi, a poza tym żywić się jak kobieta w drugiej połowie ciąży. Należy przy tym zwiększyć ilość masła do 4 dag dziennie, a ilość cukru do 7-8 dag (do słodzenia napojów).” – „ | Mama karmiąca powinna odżywiać się normalnie, komponując dietę tak żeby zaspokoiła ona jej głód, potrzeby żywieniowe i była w miarę zdrowa. Nie trzeba wymierzać sobie sera, mięsa i ryby. (https://www.hafija.pl/2023/06/nowe-polskie-zalecenia-zywieniowe-dla-mam-karmiacych-piersia-2023.html) |
| „„Tycie jest objawem niekorzystnym, ponieważ zmniejsza się wtedy ilość wytwarzanego pokarmu” „ | Nie. |
| „„Wykluczamy jedynie spożywanie czosnku, który przechodzi do mleka” „ | Smak pokarmów przenika do mleka matki, natomiast jest to pozytywne zjawisko, które uczy dziecko poznawania nowych smaków. Badania pokazują, że dzieci, które piły mleko mam jedzących czosnek, chętniej ssały pierś i dłużej jadły. |
| „Dobrze jest ograniczyć spożywanie (…) produktów powodujących powstawianie gazów trawiennych” | Nie ma możliwości, żeby fasolka, kapusta czy groch znalazły się w mleku i spowodowały gazy u dziecka, ponieważ mleko tworzy się z krwi a nie z treści żołądka. (https://www.hafija.pl/2023/06/nowe-polskie-zalecenia-zywieniowe-dla-mam-karmiacych-piersia-2023.html) |
| Skłonność do kolki gazowej nie jest zależna od pokarmu matki. Według zdania niektórych pediatrów należy wtedy niemowlęciu ,karmionemu wyłącznie piersią podawać jeden ,”posiłek dziennie przygotowany z mleka krowiego, (…) aby zmienić florę bakteryjną przewodu pokarmowego „ | Podawanie niemowlęciu do 12 miesiąca życia jest niewskazane i nie leczy kolki, a może wpływać niekorzystnie na nerki dziecka. Kolka wynika z niedojrzałości układu pokarmowego noworodków i niemowląt i jest niezależna od diety matki. (https://www.hafija.pl/2022/08/kolka-i-karmienie-piersia.html) |
| „„W żadnym jednak razie nie należy karmić niemowlęcia piersią, „gdy tylko zapłacze”, gdyż zarówno przekarmienie jak i nieregularne karmienie zawsze prowadzi do zaburzeń w trawieniu i jest powodem psychicznej dezorientacji.” „ | Współcześnie wiemy, że karmienie piersią dziecka powinno odbywać się zawsze wtedy, kiedy dziecko wykazuje pierwsze oznaki głodu. Szuka buzią i językiem piersi, mlaska, odwraca głowę, próbuje ssać rączki czy ubranko. Płacz jest ostatnią oznaką głodu i nie należy czekać z karmieniem aż dziecko zapłacze. Plączące i domagające się piersi dziecko przed karmieniem trzeba ukoić i przystawić do piersi wtedy, kiedy ono tego potrzebuje. Nie powoduje to ani zaburzeń trawienia, ani psychicznej dezorientacji. Jest dla dziecka ważnym elementem budowania więzi z matką. |
| „Podczas każdego karmienia niemowlę powinno ssać tylko jedną pierś(…) Karmienie z obu piersi podczas jednego posiłku (…) prowadzi do zaniku pokarmu” | Po karmieniu jedną piersią możemy ,zaoferować dziecku popicie z drugiej piersi. Nie powoduje to w żadnym wypadku zaniku pokarmu czy problemów z jego ilością. |
| „W każdym razie nie wolno karmić dzieci dłużej niż 11-12 miesięcy.” | „Karmienie piersią jest rekomendowane przez tyle ile chcą tego mama i dziecko, nie istnieje górna granica karmienia piersią. Zalecenie karmienia tylko piersią przez pół roku i kontynuowanie karmienia przy wprowadzaniu posiłków uzupełniających do 2 roku życia lub dłużej tyle ile chcą tego mama i dziecko rekomenduje WHO oraz AAP” |
Komentarze